ANALIZA ZABURZEŃ BEHAWIORALNYCH

Kurs COAPE - 5, pyt.1.
Temat:
Analiza częstości i rodzaju zaburzeń behawioralnych kotów na podstawie badań sondażowych przeprowadzonych w wybranych lecznicach Bielska-Białej.


ANALIZA ZABURZEŃ BEHAWIORALNYCH

Wstęp
Problemy związane z zaburzeniami zachowania u kotów mogą mieć wielorakie podłoże. Poza czynnikami zdrowotnymi, takimi jak trwające, czy przebyte choroby pęcherza, większość przyczyn „niewłaściwego” zachowania kotów ma swoje źródło w przeniesieniu dziko żyjących, niezależnych i mających silnie rozwinięte poczucie terytorium zwierząt do bardzo ograniczonych przestrzeni. Zaburzenia zachowania potęgują się gdy na niewielkim obszarze (mieszkania, bądź domu) znajduje się więcej przedstawicieli kociego gatunku, gdyż pomimo tego, że koty wybierają niekiedy strategię przebywania w grupie nie są to zwierzęta stricte stadne. Problem pogłębia niezrozumienie przez ludzi wielu naturalnych zachowań kotów i przypisywanie im cech poprzez antropomorfizowanie i analogię do innych gatunków - np. psa.
Najczęściej występujące zachowania kocie określane jako „niewłaściwe” to znaczenie moczem, załatwianie się poza kuwetą i agresja. Właściciele kotów często określają zachowania kotów jako złośliwe, podczas gdy przeważnie stanowią one wrodzone postępowanie wynikające z samej natury kociej, niekiedy będące aktem obrony lub kompensacji braków wynikających z  warunków w jakich przyszło im żyć.

Celem niniejszej pracy było dokonanie analizy rodzajów i częstości występowania zaburzeń zachowania kotów na podstawie własnoręcznie opracowanej ankiety w wybranych przychodniach weterynaryjnych. Sondaż przeprowadzono w 5 lecznicach na terenie miasta Bielsko-Biała, dwie z nich to kliniki, zatrudniające kilku lekarzy weterynarii, posiadające specjalistyczne zaplecze (chirurgiczne, ortopedyczne, kardiologiczne i inne). Dwie przychodnie to poradnie małe, prowadzone przez jednego lekarza ewentualnie z dodatkowym personelem pomocniczym. Panuje w nich domowa atmosfera poradni „lekarza rodzinnego”, w której pacjent i jego lekarz znają się najczęściej od wielu lat. Piątą przychodnią jest poradnia o pośredniej wielkości, szybko rozwijająca się, z aspiracjami do miana kliniki. Większość ankiet została przeprowadzona podczas bezpośredniej rozmowy, w jednym przypadku lekarz zażyczył sobie, aby przesłać mu pytania za pomocą poczty elektronicznej.


1. Kwestionariusz dotyczący zgłaszanych zaburzeń behawioralnych kotów.

2. Wyniki sondażu
Poniżej zostanie przedstawiona analiza udzielanych przez lekarzy odpowiedzi na pytania przedstawione w kwestionariuszu.            
Na pierwsze pytanie: Jak często właściciele kotów zgłaszają Panu/Pani problemy związane z zachowaniem ich pupilów?, pytani odpowiedzieli w sposób przedstawiony na rys.1. Nikt nie wskazał żadnej ze skrajnych odpowiedzi: żadko oraz podczas każdej wizyty. Najczęściej właściciele kotów zgłaszają problemy behawiarolne podczas co drugiej wizyty lub rzadziej. Tylko w jednej przychoni są to przypadki częste.
Rys.1 Odpowiedzi na pytanie 1.

Drugie pytanie miało na celu określenie ile spośród prowadzonych przez lekarza kotów, to koty z problemami behawioralnymi. W pytaniu chodziło o aktualnie prowadzone/leczone koty. W jednej przychodni osoba ankietowana opowiedziała, że tylko jeden kot spośród obecnie prowadzonych przez nią, to kot, którego właściciel przyszedł
z prośbą o pomoc w ustaleniu przyczyn „niewłaściwego zachowania” i o pomoc
w wyeliminowaniu problemu. W pozostałych przychodniach (4 odpowiedzi) lekarze wskazali, że takich kotów aktualnie prowadzą niewiele, mniej niż połowę spośród wszystkich leczonych (rys.2). W odniesieniu do powyższych informacji należy uznać, że odpowiedzi na pozostałe pytania zostały udzielone raczej na podstawie ogólnego doświadczenia lekarza
i jego praktyki, a nie aktualnie prowadzonych/leczonych zwierząt.

 
            Rys.2 Odpowiedzi na pytanie drugie                                           Rys.3 Odpowiedzi na pytanie trzecie

W odniesieniu do pytania trzeciego o przyczyny niewłaściwych zachowań kotów, spośród których można było zaznaczyć: wszystkie związane ze zdrowiem, więcej niż połowa związana jest ze zdrowiem, połowa dotyczy zdrowia, połowa problemów na tle psychicznym, więcej niż połowa dotyczy problemów na tle psychicznym, wszystkie związane są z problemami psychicznymi, ankietowani jednoznacznie wskazali na problemy zdrowotne. W dwóch przychodniach lekarze wskazali odpowiedź: ponad połowa zgłaszanych problemów behawioralnych związana jest ze zdrowie i w trzech przychodniach: pół na pół. W żadnej z przychodni nie stwierdzono, aby problemy związane z „niewłaściwym” zachowaniem kotów miały swoje podłoże wyłącznie lub w większej części w kociej psychice (rys.3). W dalszej części sondażu próbowano uściślić gdzie dokładnie leżą przyczyny „niewłaściwych” zachowań (pyt.5).
W kolejnym punkcie poproszono o odpowiedź na pytanie: jakie najczęściej problemy związane z zachowaniem kotów zgłaszają właściciele? Wyszczególniono możliwe zachowania traktowane najczęściej jako „niewłaściwe”. Wyniki przeprowadzonego sondażu przedstawiono na rys.4.


Rys.4 Odpowiedzi na pytanie 4.

Najczęściej zgłaszanym przez właścicieli problemem wydaje się być załatwianie się poza kuwetą oraz znaczenie moczem, a zaraz później zachowania kompulsywne oraz brak apetytu. Pierwsze trzy odpowiedzi co najmniej raz wskazano jako problemy zawsze (lub prawie zawsze) zgłaszane przez właścicieli, natomiast brak apetytu w czterech lecznicach jest bardzo częstym problemem z jakim przychodzą właściciele kotów. Zarówno załatwianie się poza kuwetą, jak i znaczenie moczem często ma związek ze zmianą miejsca postawienia bądź samego wypełnienia kuwety, a także liczbą kotów przebywających w danym rejonie (domu, mieszkaniu, pokoju) bądź z pojawieniem się nowego kota w domu. Właściciele kotów reagując agresją, każąc swoich podopiecznych, ograniczając przestrzeń jedynie pogłębiają stres u kotów i powodują narastanie problemu. Również brak apetytu może być zarówno objawem fizycznej choroby kota jak i trwającego od dłuższego czasu stresu. Podobne przyczyny mają zachowania kompulsywne, jako jeden z kocich sposobów na radzenie sobie ze stresem czy znalezienie uspokojenia, choć oczywiście mogą też  istnieć przyczyny fizyczne, jak zmiany skórne wywołane alergią, bądź chorobą.
Istotnym zagadnieniem wydaje się także być lęk przed obcymi ludźmi (dwoje lekarzy odpowiedziało, że bardzo często występuje ten temat, dwoje, że w około połowy przypadków i jeden z lekarzy, że nigdy), a także niszczenie mebli (dwie osoby wskazały, że problem występuje odpowiednio bardzo często oraz, że w około połowie przypadków) oraz agresja wobec właścicieli.
Warto tu nadmienić, że zdarza się iż właściciele kotów nie rozpoznają naturalnego zachowania kotów podczas zabawy, przejawiającego się jako chwytanie pazurkami i/lub ząbkami dłoni ludzi jako ciągu dalszego „polowania”, a traktują je jako objaw agresji. Podobnie pogoń kotów za ludźmi, chwytanie za łydki rzadko bywa objawem agresji – jest to także raczej element polowania. Inna sprawa, że takie zachowanie również wymaga korekcji, nie powinno być jednak traktowane jako agresywne.
Pytani lekarze weterynarii wskazali także jako dosyć często zgłaszany problem niszczenie mebli. W tym przypadku także należałoby zwrócić uwagę, że niszczenie mebli w wyniku drapania – ostrzenia pazurów, wynika najczęściej z zaniedbania właścicieli polegającego na niezapewnieniu kotom odpowiednich drapaków.
Rzadko zdarzają się zachowania takie jak agresja wobec innych zwierząt, uporczywe miauczenie czy brak apetytu, a także lęk przed domownikami chociaż niektórzy lekarze zanotowali, że takie zachowanie może pojawić się aż w połowie przypadków.
Poza wymienionymi rodzajami zachowań „niewłaściwych” lekarze wymieniali także lęk przed obcymi przedmiotami oraz lęk separacyjny.

Kolejne pytanie dotyczyło tła, na jakim najczęściej występują zgłaszane problemy behawioralne. Jak już wspomniano podczas analizy odpowiedzi udzielonych na pytanie 3, żaden z lekarzy nie stwierdził, aby zgłaszany przez właścicieli problem dotyczący kociego zachowania miał swoje źródło wyłącznie w zaburzeniach na tle psychicznym, tymczasem odpowiedzi na pytanie 5 temu wydają się temu przeczyć (rys.5).
Lekarze weterynarii wskazali jako ważne przyczyny: pojawienie się nowego domownika lub zwierzęcia, zmianę miejsca zamieszkania, zmianę właścicieli (lub nowy dom). Nie są to przecież przyczyny zdrowotne, a w odpowiedziach można znaleźć i taką, że przyczyna ta występuje we wszystkich przypadkach zaburzeń kociego zachowania. Jeśli chodzi o zmiany w rodzinie lub pojawienie się nowego domownika (dwu – lub czworonożnego) również wskazywano je jako występujące w więcej niż połowie przypadków.
Problemy zdrowotne nie są przy tym bagatelizowany gdyż aż troje ankietowanych wskazało, że więcej niż w połowie przypadków to właśnie trwająca choroba jest przyczyną zachowania kotów, które zaniepokoiło właścicieli; jedna osoba zaznaczyła, że w połowie przypadków, a jedna, że nigdy. Mniej istotne wydaje się być następstwo przebytej choroby: zarówno dwie osoby wskazały, że dotyczy to połowy lub więcej przypadków, a trzy, że jako przyczynę ten powód można wskazać rzadko bądź wcale.

Rys.5 Odpowiedzi na pytanie 5.
        
Poza odpowiedziami jakie znalazły się w ankiecie, lekarze weterynarii wskazywali także podróże oraz przemeblowanie (zwłaszcza przestawienie kuwety).

3. Analiza kompleksowa odpowiedzi
W tym podrozdziale przeanalizowane zostaną całościowo odpowiedzi poszczególnych lekarzy weterynarii, którzy brali udział w badaniu sondażowym.
W pierwszej z przychodni przypadki zgłaszania przez właścicieli problemów z zachowaniem u kocich podopiecznych zanotowano niewiele, a aktualnie prowadzonych kotów było kilka (zdecydowanie mniej niż połowa wszystkich leczonych kotów). Jako przyczynę wskazano, że większość problemów ma podłoże na tle zdrowotnym. Lekarz wymienił jako zawsze (lub prawie zawsze) pojawiające się problemy: załatwianie się poza kuwetą, znaczenie moczem, zachowania kompulsywne; jako problemy pojawiające się często: brak apetytu oraz lęk przed obcymi ludźmi. Rzadko zgłaszane przez właścicieli zachowania „niewłaściwe” to agresja wobec innych zwierząt bądź właściciela oraz lęk przed właścicielem, niszczenie mebli, brak apetytu. Nigdy nie pojawił się problem uporczywego miauczenia, a także apatii i unikania kontaktu. Zapytany o przyczyny zgłaszanych problemów lekarz wymienił jako częstą aktualnie trwającą chorobę kota. W połowie przypadków były to zmiany miejsca zamieszkania i pojawienie się nowego domownika. Jako rzadko występujące przyczyny lekarz zaznaczył: następstwo przebytej choroby, zmianę właściciela, a także dodatkowo podróże. Nigdy nie wystąpiły zmiany w rodzinie (np. choroba właściciela) jako przyczyna kocich problemów behawioralnych.
Nieco odmiennie widzi ten temat inny lekarz, do którego właściciele z kotami zachowującymi się w sposób uznawany przez nich za niewłaściwy zgłaszają się częściej niż podczas co drugiej wizyty. Mimo to aktualnie prowadzone koty z takimi problemami to mniej niż co drugi pacjent. Jako tło występowania zaburzeń lekarz wskazał odpowiedź: połowa dotyczy zdrowia, połowa problemów na tle psychicznym. Najczęściej występujące zachowania „niewłaściwe” to występujące częściej niż w połowie przypadków (ale nie zawsze): załatwianie się poza kuwetą, znaczenie moczem, niszczenie mebli oraz brak apetytu. W połowie przypadków są to zachowania kompulsywne oraz lęk przed obcymi. Rzadko występuje nadmierny apetyt. Lekarz ten nigdy nie spotkał się z takim zachowaniem jak: agresja wobec innych zwierząt lub właściciela, apatia i unikanie kontaktu, czy lęk przed domownikami. Zgłaszane problemy behawioralne najczęściej występowały na tle zmian: właściciela, domu, wprowadzenia nowego domownika lub zwierzęcia – stanowiły one około połowę przyczyn. Nigdy nie wystąpiły problemy na tle trwającej lub przebytej choroby kota, (co wydaje się być dziwne w kontekście odpowiedzi na pytanie o przyczyny - połowa na tle zdrowotnym połowa na tle psychicznym), zmiany miejsca zamieszkania wraz z właścicielem, zmian w rodzinie. Lekarz ten nie wskazał, żadnej z możliwych odpowiedzi jako tła problemów zgłaszanego często lub zawsze.
W trzeciej przychodni podobnie jak w pierwszej właściciele kotów rzadko przychodzą z problemem dotyczącym zachowania swoich podopiecznych, a sam lekarz aktualnie prowadzi takich kotów kilka, przy czym źródło „niewłaściwego” zachowania to w ponad połowie choroby kotów. Prawie zawsze występujące zachowania niepożądane to załatwianie się poza kuwetą. Bardzo często jest to też agresja wobec właściciela. W ponad połowie przypadków występuje znaczeniem moczem. Pozostałe zachowania zostały uznane za występujące rzadko (zachowania kompulsywne, brak apetytu, lęk przed domownikami) lub nigdy (agresja wobec innych zwierząt, niszczenie mebli, uporczywe miauczenie, apatia
i unikanie kontaktu, nadmierny apetyt, lęk przed obcymi ludźmi). Wskazywane tło zaburzeń to bardzo często trwająca choroba, ale nigdy następstwo przebytej choroby. Często powodem zmian w zachowaniu jest także pojawienie się nowego domownika lub zwierzęcia, a rzadko zmiana właścicieli, bądź domu. Nigdy nie są to zmiany miejsca zamieszkania wraz
z właścicielem, bądź zmiany w rodzinie.
W czwartej klinice lekarz uznał, że właściciele zgłaszają problem związany
z zachowaniem kota podczas co drugiej wizyty, ale aktualnie z tego rodzaju problemem lekarz ma pod opieką tylko jednego kota. Uważa on, że połowa „niewłaściwych” zachowań ma swoje źródło w chorobie kota, a połowa w zmianach na tle psychicznym. Najczęściej pojawiające się zachowania niepożądane to: prawie zawsze zachowania kompulsywne,
a w ponad połowie przypadków są to: załatwianie się poza kuwetą oraz znaczenie moczem, zmiany apetytu (nadmierny apetyt lub brak łaknienia), lęk przed obcymi ludźmi. W połowie przypadków jest też zgłaszane niszczenie mebli, uporczywe miauczenie oraz lęk przed domownikami. Rzadko występują zachowania agresywne (w stosunku do właścicieli bądź innych zwierząt), a także apatia i unikanie kontaktu. Jako najczęstsze (występujące prawie zawsze) źródło zmiany zachowania lekarz uznał zmianę właściciela lub domu (również wraz
z samym właścicielem) oraz pojawienie się nowego domownika. Bardzo często przyczynę „niewłaściwego” zachowania stanowi trwająca choroba, zmiany w rodzinie, a także, wymieniony dodatkowo, lęk separacyjny. W połowie przypadków powodem są też skutki przebytej choroby.
Do piątego lekarza również właściciele kotów zgłaszają się podczas co drugiej wizyty, a kotów z problemem dotyczącym zachowania lekarz aktualnie prowadzi kilka (mniej niż połowa pacjentów). Jako przyczynę zmian w sposobie bycia u kotów lekarz zaznaczył opcję: w połowie tło psychiczne w połowie zdrowotne. Do często występujących zachowań „niewłaściwych” lekarz zalicza jedynie brak apetytu. W połowie przypadków występuje także agresja wobec innych zwierząt, apatia i unikanie kontaktu, lęk przed obcymi ludźmi. Rzadko jest to załatwianie się poza kuwetą oraz znacznie moczem, zachowania kompulsywne (w tym nadmierne wylizywanie), agresja wobec właściciela i lęk przed nim, niszczenie mebli. Nigdy nie pojawił się problem uporczywego miauczenia i nadmiernego apetytu. Tłem tych problemów jest często (więcej niż połowa przypadków) następstwo przebytej choroby,
a zaraz później (połowa przypadków) trwająca choroba aktualnie. Rzadko „niewłaściwe” zachowania pojawiają się na tle zmian: właściciela i domu, miejsca zamieszkania z właścicielem, pojawienie się nowego domownika lub zwierzęcia, zmian w rodzinie.
        
4. Podsumowanie
Właściwie trudno znaleźć jednolity profil dotyczący problemów behawioralnych kotów zgłaszanych lekarzom weterynarii. Odpowiedzi są bardzo różne, a nierzadko rozbieżne. Zwraca uwagę, że lekarze nie wymieniają bezpośrednio jako przyczyny zachowań „niewłaściwych”, problemów na tle psychicznym, natomiast w wywiadzie szczegółowym takie przyczyny znajdują, widząc źródło niepożądanego zachowania głównie w zmianach na jakie narażony jest kot (zmiany właściciela, domu, domu z właścicielem, zmiany w składzie rodziny i nowe zwierzęta) – czterech spośród pięciu lekarzy uznało jedną z nich jako występującą w ponad połowie przypadków lub częściej (trzech uznało jedną z tych przyczyn jako pojawiającą się zawsze), niekiedy wskazując kilka z nich na raz. Za w tym samym stopniu istotną, trwającą chorobę kotów, uznało czterech lekarzy (nie było tu jednak wskazań „zawsze”), natomiast jako następstwo przebytej choroby kota problemy behawioralne widzi zaledwie dwoje lekarzy (i tu również nie było przypadku wybrania opcji „zawsze”).
Jako największy problem wyłowić można załatwianie się poza kuwetą i znaczenie moczem (czterech lekarzy uznało jeden z tych problemów lub oba jako pojawiające się w połowie lub więcej przypadków, przy czym dwoje uznało, że ten problem występuje zawsze). Na drugim miejscu można wymienić zmiany apetytu, przy czym zdecydowanie częściej zgłaszany jest jako problem brak apetytu niż nadmierny apetyt. Wraz z brakiem apetytu często pojawia się apatia i unikanie kontaktu oraz lęk przed ludźmi (częściej obcymi niż domownikami). Natomiast nie wydaje się być problemem agresja wobec właścicieli czy innych zwierząt, ani zachowania kompulsywne. Nie jest także często zgłaszanym problemem uporczywe miauczenie oraz niszczenie (drapanie) mebli.
        
W celu uzupełnienia niniejszego sondażu tę samą ankietę (przy czym niektóre pytania zostały odpowiednio zmodyfikowano) przedstawiono do uzupełnienia osobom posiadającym koty. W ankiecie wzięło udział 29 osób. Spośród tych osób problemy behawioralne u swoich kotów obserwowało 81% (w tym 41% rzadko, a 37% często). Mimo to 35% osób nigdy nie zgłasza tych problemów lekarzom, a 42% rzadko. Zdecydowana większość (65%) uważa, że problemy te występują na tle psychicznym (42%, że wyłącznie, a 23%, że w ponad połowie przypadków). Jeśli chodzi o rodzaj zachowania to: w połowie przypadków (tutaj określany jako często) lub częściej występuje lęk przed obcymi ludźmi (często 48%, bardzo często 6%, zawsze 20%). Rzadko problemy z apetytem (nadmierny apetyt 53% i 41% brak apetytu), uporczywe miauczenie (37%) oraz agresja wobec innych zwierząt (48%) i zachowania kompulsywne (37%). Problem najczęściej obserwowany przez weterynarzy, czyli załatwianie się poza kuwetą widzi po równo, często, rzadko i nigdy 31% ankietowanych właścicieli kotów. Znaczenie moczem jako problem praktycznie nie występuje (odpowiedź nigdy zaznaczyło 64% osób). W zasadzie te odpowiedzi odzwierciedlają w dużym stopniu obserwacje lekarzy weterynarii, można jednak zauważyć, że osoby posiadające koty nie zgłaszają raczej takich problemów jak nadmierny apetyt (który występuje częściej niż brak apetytu), uporczywe miauczenie i agresja wobec innych zwierząt. Najczęstszym zachowaniem „niewłaściwym” jest lęk przed obcymi ludźmi, przez lekarzy,
z którymi przeprowadzono badania sondażowe również zauważony jako problem istotny. Ankietowani właściciele kotów nie wyróżnili żadnej z wyszczególnionych przyczyn powstawania problemów jako występującą w połowie przypadków lub częściej.
        
Wyniki badań zarówno wśród lekarzy weterynarii jak i te uzupełniające wśród właścicieli kotów wskazują na pewne szczególnie problematyczne zachowania kotów: załatwianie poza kuwetą, zmiany apetytu, lęk przed obcymi oraz zachowania kompulsywne, przy czym lekarze jako główny powód tych zmian w zachowaniu wymieniają problemy
o podłożu zdrowotnym, a dla właścicieli kotów występują one na tle psychicznym.

1 komentarz:

Kot z Orłowej

Skrócona historia Kota z Gór (kliknij, aby powiększyć):
Jeśli chcesz i możesz pomóc innym kotom :)
Stowarzyszenie Humanitarno – Ekologiczne
„Dla Braci Mniejszych” Bielsko-Biała,
nr konta: MultiBank - 46 1140 2017 0000 4202 1012 0220
www: http://www.braciamniejsi.com.pl/
fb: https://www.facebook.com/dlabracimniejszych

Rozliczenia
U Portiera:
Pomóżmy kotu z Orłowej (8.05.2015)
Kot z Orłowej nowe wieści (14.05.2015)
Kot z Orłowej po raz trzeci (15.05.2015)

Posty na temat:
1. Kot z Orłowej (15.05.2015)
2. Akcja Orłowik (16.05.2015)
3. Misio-Orłowik w lecznicy (16.05.2015)
4. Orłowik - nowe wieści (18.05.2015)
5. Przytulacz (19.05.2015)
6. Banery, teksty i wieści (20.05.2015)
7. Szukamy domu dla Orłowika (22.05.2015)
8. Orłowik (23.05.2015)
9. Za i przeciw (24.05.2015)
10. Orłowik w DT (28.05.2015)
11. Rysio Orłowik (31.05.2015)
12. Orłowik - garść informacji (10.06.2015)
13. Dwa tygodnie w DT (11.06.2015)
14. Sesja zdjęciowa Rysia ;) (12.06.2015)
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...

Scrapki 2014

Scrapkowa zabawa 3   Scrapkowa zabawa 3   Scrapkowa zabawa 3   Scrapkowa zabawa 3   Scrapkowa zabawa 3   Scrapkowa zabawa 3  

Scrapki 2013

Choineczki 2012 :)